Ziekte: Toxoplasma

Op deze pagina staat eerst algemene informatie over de ziekte. Door te klikken op de groene balk, wordt de onderliggende tekst zichtbaar.
Nieuwsberichten, DWHC-onderzoeksresultaten, documenten en literatuur die betrekking hebben op deze ziekte en op de DWHC-website te vinden zijn, staan onder de algemene informatie weergegeven.

Ziekteverwekker

Toxoplasmose wordt veroorzaakt door de parasiet Toxoplasma gondii. De parasiet heeft een levenscyclus met tussen- en eindgastheren. Katachtigen zijn de eindgastheer, alle andere warmbloedigen zijn tussengastheer. Alleen katachtigen scheiden eitjes uit. Katten die voor het eerst besmet raken met deze parasiet, scheiden in een paar weken miljoenen eitjes uit. Mogelijk kan een besmette kat later opnieuw eitjes uitscheiden, bijvoorbeeld wanneer het immuunsysteem van de kat wordt aangetast. De eitjes kunnen tot wel 1,5 jaar in de omgeving besmettelijk kunnen blijven. In een tussengastheer die via deze eitjes is besmet, veroorzaakt de parasiet zogenaamde weefselcysten. Als een kat een dier met dergelijke weefselcysten opeet, is de cirkel weer rond.

Gevoelige diersoorten

Toxoplasmose is een ziekte die bij vrijwel alle warmbloedige diersoorten incl. de mens kan voorkomen.

Besmetting mensen

De mens kan de ziekte op twee andere manieren oplopen. De eerste manier is door het binnenkrijgen van de eitjes van de parasiet. Dit kan via het eten van besmet voedsel, zowel via in de natuur verzamelde vruchten en noten als via ongewassen groenten, door het werken in besmette (tuin)grond, het drinken van ongezuiverd water of tijdens het schoonmaken van de kattenbak.
De tweede manier om besmet te raken, is door het eten van onvoldoende verhit vlees dat niet diepgevroren (minimaal twee dagen op – 12 C) is geweest en waarin de weefselcysten aanwezig zijn.

Meer informatie over toxoplasmose en volksgezondheid is te vinden op de website van het RIVM (zie links)

Voorzorgsmaatregelen

Om besmetting van de mens te voorkomen, is het belangrijk om vlees goed te verhitten en/of minimaal twee dagen op – 12 C in de diepvries te bewaren.

Externe informatie

RIVM - Toxoplasmose

Onderzoeksresultaten

Groene specht met hersenontsteking door toxoplasma (06/03/2024)
Resultaten speerpuntdier rode eekhoorn (23/06/2021)
Egels met huidaandoening (12/06/2020)
Eindbericht egel onderzoek 2019 (09/06/2020)
Tweede DWHC tussenbericht van het onderzoek bij egels (27/11/2019)
Eekhoorn en egel: tussenbericht DWHC speerpuntdieren 2019 (02/09/2019)
Egel en eekhoorn DWHC speerpuntdieren 2019 (01/04/2019)
Toxoplasmose bij de rode eekhoorn, een update (01/12/2016)
Vos dood door toxoplasmose (27/05/2016)
Toxoplasmose bij de rode eekhoorn: blijf dode dieren melden en aanleveren! (02/04/2016)
Dode eekhoorns door toxoplasmose (11/10/2015)
Zoönosen bij hazen (30/04/2015)
Toxoplasma bij een steenmarter (21/04/2015)
Hazen hebben nog andere ziekten dan hazenpest… (27/03/2015)

Projecten

Overige berichten

Bijzondere gevallen bij rode eekhoorns (01/07/2024)

Documenten en Publicaties

Drivers of infection with Toxoplasma gondii genotype type II in Eurasian red squirrels (Sciurus vulgaris). Sara R. Wijburg, Margriet G. E. Montizaan, Marja J. L. Kik, Maike Joeres, Garance Cardron, Christine Luttermann, Miriam Maas, Pavlo Maksimov, Marieke Opsteegh & Gereon Schares (2024). Parasites & Vectors, 17 (30). https://parasitesandvectors.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13071-023-06068-6
Zieke hazen in het veld. Montizaan, M. & A. Mulder (2017). Vakblad Natuur bos landschap, april 2017 (134): 21-23.
Toxoplasmose bij de eekhoorn. V. Dijkstra & M. Montizaan (2016). Zoogdier 2016, 27 (1): 12-14.
Toxoplasma gondii infection in wild red squirrels, the Netherlands, 2014 [letter]. Kik M, IJzer J, Opsteegh M, Montizaan M, Dijkstra V, et al. Emerg Infect Dis. 2015 Dec. http://dx.doi.org/10.3201/eid2112.141711