Ziekte en sterfte onder pimpelmezen

Zieke pimpelmees

In het vroege voorjaar van 2020 ontving het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) van de Universiteit Utrecht meerdere meldingen van zowel dode als zieke pimpelmezen. Het aantal meldingen van dode pimpelmezen is weliswaar laag, maar het is wel bijzonder dat sommige melders aangeven dat er meerdere, tot wel tien stuks, dode pimpelmezen zijn gevonden in korte tijd.

Update 8 mei: bacteriële longontsteking; geen corona.

Update 22 mei:
Door middel van moleculair biologische technieken is bij een aantal onderzochte pimpelmezen de Suttonella ornithocola bacterie door het Veterinair Microbiologisch Diagnostisch Centrum van de faculteit Diergeneeskunde aangetoond.

Symptomen

De zieke pimpelmezen zitten bol, zijn suf en zijn hun schuwheid verloren. Ze kunnen tot op zeer korte afstand worden benaderd. Een aantal mensen meldt ook dat de snavel er vies uitziet. Ook in Duitsland zijn recent meer dode pimpelmezen gezien: er is een bericht verschenen over een verhoogd aantal dode pimpelmezen (https://nos.nl/artikel/2330044-duitse-natuurbeschermers-onderzoeken-mogelijk-nieuwe-ziekte-zangvogels.html en https://www.nabu.de/tiere-und-pflanzen/voegel/gefaehrdungen/krankheiten/meisensterben.html).

Video van zieke pimpelmees is gemaakt door Marjon Kooijman.

Onderzoek

In de afgelopen weken heeft DWHC vijf dode pimpelmezen kunnen onderzoeken. Vier dieren hadden een longontsteking, het vijfde dier was ongeschikt om goed te kunnen beoordelen. Het is (nog) niet duidelijk waardoor de longontsteking is veroorzaakt. Opvallend is dat alle vijf de mezen mager waren, ondanks het feit dat de vogels (deels) bijgevoerd werden.

Hygiëne bij voeren

Het is nog geheel onbekend wat de mezensterfte veroorzaakt. Omdat het mogelijk om een infectieziekte zou kunnen gaan, is het belangrijk om te voorkomen dat vogels elkaar direct of indirect via een voer/drinkplek besmetten. Als er sprake is van vogelsterfte in je tuin, haal dan de voer- en/of drinkbakken weg.

Als er geen vogelsterfte is, is het in ieder geval belangrijk om algemene hygiënemaatregelen in acht te blijven nemen bij het voeren en de waterbadjes. Zo voorkom je dat het voeren een averechtse werking heeft en de vogels doodgaan door ziekten die via de voerplaats worden overgedragen:

• Maak voedertafels (grondig spoelen) en vogelbaden iedere dag schoon. Laat ze eerst opdrogen, alvorens ze opnieuw te gebruiken.
• Ontsmet voedertafels en vogelbaden regelmatig. Een geschikt ontsmettingsmiddel is bijvoorbeeld een verdunde huishoudbleekwater oplossing (5% natriumhypochloride), of een ander desinfectiemiddel. Daarna goed afspoelen met water en goed laten drogen.
• Verplaats de voedertafels regelmatig om te voorkomen dat ziekteverwekkers zich onder de voedertafel kunnen ophopen.
• Bij sterfte van tuinvogels is het raadzaam om minder te voeren; nog beter is het om het voeren gedurende 2 – 4 weken te stoppen.

Persoonlijke hygiëne

Draag rubberen handschoenen bij het schoonmaken en was je handen grondig na afloop, met name voordat je gaat eten of drinken. Gebruik wegwerphandschoenen bij het verwijderen van dode vogels.

Melden

Om goed inzicht te krijgen in de pimpelmezensterfte in Nederland is het belangrijk om dode (pimpel)mezen te melden bij Sovon via sovon.nl/dodevogels,  of op de website van DWHC via de link Meld een dood dier. Ook al is het onmogelijk om alle gemelde dieren op te halen voor onderzoek, zijn meldingen wel zeer belangrijk. Alleen op die manier kan inzicht worden verkregen over ziekte en sterfte onder wilde dieren in Nederland.