Kleurafwijkingen bij vogels verenigd in een boek

Vogels met afwijkende kleuren spreken vaak tot de verbeelding. Kleurafwijkingen zoals merels, kauwen en zwarte kraaien met witte veren of zelfs geheel wit; spechten en kraaien met bruine veren, of vogels die juist zwarter zijn dan normaal gesproken.

Ook bij DWHC komen vragen binnen over mogelijke oorzaken van een afwijkend kleurenpatroon. Vandaar dit bericht over een recent verschenen boek door Harvey van Diek en Hein van Grouw over de verschillende oorzaken van kleurafwijkingen bij vogels. In het boek ‘Zwarte merels witte merels’ worden diverse oorzaken van kleurafwijkingen beschreven.

De kleuren van de veren komen hoofdzakelijk door melanie- en carotenoïde-pigmenten. Kleurafwijkingen kunnen onder andere komen door verstoringen in de aanmaak of in de verdeling van de pigmenten. Waarom er een verstoring optreedt, kan ook weer verschillende oorzaken hebben. De verstoring kan erfelijk zijn, maar kan ook door voedsel komen.

Bij kraaien blijkt ongezond voedsel ook van invloed te kunnen zijn. Bij kraaien die ongezond eten, kunnen in die veren die dan groeien, grijze delen ontstaan, vanwege minder pigmentvorming. Dit fenomeen wordt dan ook voornamelijk in stedelijk gebied waargenomen.

Sommige afwijkingen zijn vanaf de geboorte te zien, andere treden pas op als de vogel ouder wordt (progressive greying). Hoe ouder de vogel, hoe ‘bonter’ de vogel wordt. Vergelijk mensen die naarmate ze ouder worden, grijs worden.

Er zijn ook uitwendige factoren die voor tijdelijk kleurafwijking kunnen zorgen, zijn vervuiling en slijtage. Door bijvoorbeeld roetvervuiling kunnen vogels donkerder zijn. En bij slijtage van veren kan het onderliggende donkerder gekleurde dons en huid een melanistisch (zwart) uiterlijk geven.

Zwarte merels, witte merels is een zeer informatief boek met mooie foto’s. Het is fascinerend om al die kleurafwijkingen te zien. Na lezen van het boek blijft het nog steeds lastig om een kleurafwijking op naam te brengen, maar met het boek in de hand kom je een heel eind.

Boek informatie
Titel: Zwarte merels witte merels
Auteurs: Harvey van Diek en Hein van Grouw
Uitgever: Noordboek natuur (www.noordboek.nl)
Zie: Bornmeer Noordboek » Zwarte merels, witte merels
ISBN: 978 90 5615 6701

Kauw met 1 witte veer (aan beide kanten).	Zwarte kraai met een grijs-witte band over de veren. Bij het wegvliegen bleek ook op de staart een dergelijke grijs-witte band aanwezig te zijn. Omdat de kleurafwijking een band over de vleugel vormt, zal dit in de nesttijd gevormd zijn. Dan groeien alle namelijk alle veren op hetzelfde moment.
De witte pauwen van Staverden. Hier is sprake van een erfelijke kleurmutatie.	Geheel witte kauw. Ook geen pigment in snavel en poten, vandaar dat dit door een vorm van  ‘leucisme’  zal komen en niet door progressive greying.
Foto’s: Margriet Montizaan