HPAI aangetroffen in wilde vogels en pluimvee
In de afgelopen weken waren er steeds meer signalen dat hoogpathogene aviaire influenza (HPAI) rondgaat onder wilde vogels in Nederland. Ook raakte een pluimveebedrijf besmet. Van verhoogde vogelsterfte lijkt weinig sprake te zijn, maar het is zaak om de situatie nauwlettend te volgen.
Het is belangrijk te onthouden dat vogelgriep niet in alle vogelsoorten gevonden wordt en dat er daarnaast meerdere verklaringen zijn voor verdacht gedrag in vogels. Een zieke vogel heeft dus niet altijd vogelgriep. Wel blijft het belangrijk dieren te melden voor onderzoek, naar vogelgriep en naar andere mogelijke doodsoorzaken. Niet alle gemelde dieren kunnen worden opgehaald. We houden de situatie nauwlettend in de gaten.
Aantallen meldingen
In totaal werden in oktober en november via de invoerportalen van het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) en Sovon 460 dode watervogels gemeld, waaronder 89 Smienten, 67 Zilvermeeuwen, 63 Houtsnippen, 42 Bergeenden, 34 Kokmeeuwen, 32 Wintertalingen en 25 Brandganzen. Het betekende een toename van het aantal meldingen ten opzichte van de voorgaande maanden, maar vergeleken met dezelfde periode in 2021, 2022 en 2023 was het vrij rustig. Toen werden respectievelijk 908, 697 en 877 dode watervogels gemeld.
Steeds meer verontrustende signalen
Op 18 november kwam het nieuws dat in Putten, Gelderland, HPAI was vastgesteld op een biologisch leghennenbedrijf. Om verspreiding van het virus te voorkomen, werden de ca. 23.000 kippen op de locatie geruimd. Het was de eerste uitbraak op een pluimveebedrijf in Nederland sinds december 2023. Ongeveer gelijktijdig was er ook een uitbraak op een bedrijf net over de grens bij Kleve, Duitsland. Onder ander naar aanleiding hiervan heeft de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur op 20 november besloten om een landelijke ophok- en afschermplicht voor commercieel gehouden vogels in te stellen.
Wilde vogels
Op 23 en 28 november zijn twee zieke Brandganzen gevonden bij respectievelijk Stedum in Groningen en Marrum in Friesland, die vervolgens positief getest werden op HPAI.
Uitbraak vogelgriep in pluimvee: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/vogelgriep/nieuws/2024/11/18/vogelgriep-vastgesteld-in-putten
Ophokplicht:
Situatie in omringende landen
Ook elders in Europa werd een toenemend aantal gevallen van HPAI vastgesteld onder zowel gehouden als wilde vogels. In oktober/november ging het om ca. 200 gevallen op locaties met gehouden vogels, en ca. 260 wilde vogels. Vooral uit een zone van Polen en Duitsland tot in Italië kwamen veel meldingen.
Meer informatie situatie in het buitenland: https://eurlaidata.izsvenezie.it/epidemio.php
De komende periode
Dat Nederland momenteel rood kleurt in de Bird Flu Radar is op basis van deze gebeurtenissen niet vreemd. Onze wateren en moerassen trekken jaarlijks forse aantallen watervogels aan. Ze liggen strategisch langs belangrijke trekroutes en gewoonlijk net ten zuidwesten van de vorstgrens in januari. Hoewel de najaarstrek inmiddels achter ons ligt, kunnen verplaatsingen van vogels ook gedurende de winter optreden in reactie op eventueel winterweer (‘vorsttrek’). Alertheid in het veld blijft de komende maanden dus van groot belang.
Europese vogelgriepkaart: https://app.bto.org/mmt/avian_influenza_map/avian_influenza_map.jsp
Blijf melden!
Iedereen die de moeite heeft genomen om dode vogels te melden of in te zenden voor onderzoek, wordt hartelijk bedankt. Uiteraard blijven meldingen ook in de komende periode welkom. Ze vormen voor ons onmisbare signalen over wat er gaande is in de natuur. Vers dode vogels kunnen interessant zijn voor nader onderzoek. Meldingen van zieke en dode wilde zoogdieren zijn ook welkom en kunnen, afhankelijk van de omstandigheden, worden getest op de aanwezigheid van het vogelgriepvirus.
Om de mogelijkheden daarvoor te bespreken adviseren we contact met het Dutch Wildlife Health Centre op te nemen (dwhc@uu.nl). Een melding kan worden gedaan via het meldformulier “meld een dood dier”: https://dwhc.nl/meldingsformulier/
V. Caliendo, Dutch Wildlife Health Centre, R. Slaterus, Sovon Vogelonderzoek Nederland
