Schmallenbergvirus en wilde dieren

27 jan 2012

In Rijnland-Palts is het Schmallenberg virus aangetoond bij een bison (Bison sp.)

Frankrijk is nu het vijfde land waar Schmallenberg virus gevallen zijn gerapporteerd.

19 jan 2012

Een nieuw virus, het zogenaamde Schmallenbergvirus (SBV), is geassocieerd met aangeboren afwijkingen bij schapenlammeren in Nederland. Daarnaast is het virus aangetoond bij volwassen runderen met diarree en melkgiftdaling. Het Schmallenberg virus is voor het eerst geïdentificeerd in november 2011 in koeien uit Noordrijn-Westfalen (Duitsland). Die koeien hadden koorts en verminderde melk productie. Het virus is verder in België aangetoond bij misvormd geboren lammeren en in Nederland nu ook bij een enkel misvormd geboren geitenlam.

Het Schmallenberg virus is het meest verwant aan virussen uit de Simbu serogroep van de familie orthobunyavirussen. In deze groep vertoont Schmallenberg virus gelijkenis met Shamonda virus, Akabane virus en Aino-virus. Het wordt een Shamonda-like virus genoemd. De genoemde virussen veroorzaken aangeboren afwijkingen, vooral hersenafwijkingen en gewrichtsafwijkingen, met name bij herkauwers. In het verleden vooral in Azié en Australië. Ze worden overgedragen door insecten, meestal knutten (Culicoides spp.) maar mogelijk ook door andere insecten, bijvoorbeeld muggen.

Schapenlam verdacht van infectie met het Schmallenberg virus

Antilichamen tegen Akabane virus zijn gevonden bij een aantal wilde diersoorten in Afrika waaronder gnoes (Connochaetes taurinus), hartebeesten (Damaliscus sp.), waterbok (Kobus defassa) [1] en zwarte (Diceros bicornis) en witte neushorens (Ceratotherium simum) [2]. Op dit moment is het onduidelijk of het Schmallenberg virus wild soorten die in Nederland voorkomen kan besmetten. Er is momenteel geen test beschikbaar om antilichamen tegen Schmallenberg virus in serum van gehouden of wilde herkauwers aan te tonen; maar, het CVI in Lelystad kan wel genetisch materiaal van het virus aantonen als dat in monsters van besmette dieren aanwezig is.

In Nederland heeft de Staatssecretaris van EL&I voor boeren en dierenartsen een meldplicht bij de NVWA ingesteld voor misvormde schapen- en geiten lammeren, en kalveren, met als doel een goed inzicht te krijgen in het voorkomen en de verspreiding van deze nieuwe ziekte. Voor wilde diersoorten kunt u tot nader order verdachte gevallen (misvormde pasgeboren jonge dieren, volwassen dieren met niet vorderende partus, en mogelijk dieren met diarree), melden bij het Dutch Wildlife Health Centre. Het DWHC onderhoudt over dergelijke gevallen nauw contact met de NVWA en het CVI.

1. Antibodies to some pathogenic agents in free-living wild species in Tanzania.
   Hamblin C, Anderson EC, Jago M, Mlengeya T, Hipji K. Epidemiol Infect. 1990 Dec;105(3):585-94
2. Serosurvey for selected infectious disease agents in free-ranging black and white rhinoceros in Africa.
   Fischer-Tenhagen C, Hamblin C, Quandt S, Frölich K, J Wildl Dis. 2000 Apr;36(2):316-23.

Voor meer informatie over het Schmallenberg virus en de risico’s voor mensen, zie:

RIVM: veelgestelde vragen Schmallenbergvirus
CVI
GD Schmallenberg – schaap en geit
GD Schmallenberg – rund
Friedrich-Loeffler-Institut (German)
2005. Akabane Virus Infection. In Merck Veterinary Manual. 9th ed. Publisher, Whitehouse Station, N.J.: Merck & Co. Editor: Cynthia M. Kahn. 2945 pp.