Toxoplasma bij een steenmarter

Foto: Sponzen Ridder

Begin 2015 is bij het DWHC een steenmarter binnengekomen voor onderzoek. Het dier was een mannelijke steenmarter met een goede voedingstoestand. De doodsoorzaak van de steenmarter was trauma aan de kop mogelijk als gevolg van een verkeersongeluk. Daarnaast had het dier een onderliggende ontsteking van de hartspier, hetgeen werd veroorzaakt door een toxoplasma infectie. Mogelijk dat deze ontsteking van de hartspier heeft bijgedragen aan het ongeluk, omdat het dier niet snel genoeg kon reageren. De infectie met Toxoplasma (T.) gondii is vastgesteld met een zogenaamde immunohistologie-kleuring.

Toxoplasmose wordt veroorzaakt door de parasiet T. gondii die algemeen in het milieu voorkomt. De parasiet heeft een cyclus met een eindgastheer (katachtigen) en tussengastheren. In principe kunnen alle warmbloedige dieren tussengastheer zijn voor Toxoplasma. Alleen katachtigen die voor het eerst met de parasiet besmet raken, scheiden gedurende een paar weken miljoenen eitjes uit. Bij de tussengastheren worden weefselcysten gevormd in met name spier- en zenuwweefsel¹. Een besmetting met T. gondii kan worden opgelopen door het binnenkrijgen van de eitjes of door het eten van vlees met weefselcysten¹.

De gevolgen van een besmetting met deze parasiet, verschilt per diersoort en kan variëren van geen problemen, tot sterfte, zoals ook onlangs is vastgesteld bij twee hazen in Nederland.

Van muizen is bekend dat de parasiet gedragsverandering kan veroorzaken, waardoor zij hun angst voor katten verliezen² en zo een gemakkelijke prooi worden. Wat de effecten van een besmetting zijn bij steenmarters is niet bekend.

In een Spaans onderzoek werd bij 85 % van onderzochte steenmarters (N=20) T. gondii antistoffen aangetroffen³. Dit onderzoek vermeld echter niet, of er naast de antistoffen ook afwijkingen in organen zijn gevonden, de onderzochte dieren waren verkeersslachtoffers. Het hoge percentage dat in Spanje is aangetroffen, bevestigt de hypothese van andere onderzoekers dat onder carnivoren het percentage aan dieren met antistoffen hoger is vanwege de opeenstapeling van geïnfecteerd vlees van andere dieren³.

Vindt u een of meerdere dode steenmarters, dan verzoekt DWHC u deze dieren te melden via het meldingsformulier of doormiddel van het sturen van een e-mail naar dwhc@uu.nl.

Voor meer informatie over toxoplasmose bij de mens kunt u terecht bij het RIVM.

1. Opsteegh, M. 2012. Toxoplasmose: risico’s voor de jager. De Nederlandse Jager, 23 (2012) : 6
2. Kannan, G., K. Moldovan, J.C. Xiao, R. H. Yolken, L. Jones-Brando and M. V. Pletnikov. Toxoplasma gondii strain-dependent effects on mouse behaviour. Folia Parasitologica 57[2] (2010) : 151–155,
3. Sobrino, R. , O. Cabezón , J. Millán, M. Pabón , M.C. Arnal, D.F. Luco, C. Gortázar , J.P. Dubey, S. Almeria , Seroprevalence of Toxoplasma gondii antibodies in wild carnivores from Spain. Veterinary Parasitology 148 (2007): 187–192