Resultaten DWHC-speerpuntdieren Torenvalk en Slechtvalk
De torenvalk (Falco tinnunculus) en slechtvalk (Falco Peregrinus) waren de DWHC-speerpuntdieren van het jaar 2025. Hiermee was het doel om meer toren- en slechtvalken te kunnen onderzoeken om hun doodsoorzaak te achterhalen. Toren- en slechtvalken zijn roofvogels die hoog in de voedselketen staan. Door het eten van prooidieren kunnen ze ook zelf besmet raken met bepaalde ziekten. Hierdoor geven ze een indicatie van de ziekten die aanwezig zijn in een gebied. In 2025 konden we in totaal 3 torenvalken en 2 slechtvalken op laten halen voor volledig pathologisch onderzoek. Dit aantal is beperkt door de huidige vogelgriepuitbraak. Hiernaast zijn 7 torenvalken en 1 slechtvalk direct naar het WBVR gestuurd om te testen op vogelgriep.
Onderzoek bij het DWHC
Trauma was de doodsoorzaak voor bijna alle speerpuntdieren die zijn onderzocht bij het DWHC (4 van de 5). Dit waren 3 torenvalken en 1 slechtvalk. Deze vogels hadden interne bloedingen en sommigen ook gebroken ribben.
Er was één slechtvalk met een andere doodsoorzaak dan trauma. Dit dier is overleden door infectie met vogelgriep. De slechtvalk had een ernstig ontstoken milt, een lichte hersenontsteking, en vocht in de longen.
Vogelgriep
Alle vogels zijn getest op vogelgriep, ook degenen die zijn onderzocht bij het DWHC. In totaal zijn 10 torenvalken en 3 slechtvalken getest op vogelgriep. Respectievelijk testte 4 en 2 vogels positief. Bekijk hier het maandelijks overzicht van vogelgrieptesten.
De torenvalk
Voor de torenvalk was vogelgriep een belangrijke doodsoorzaak. Bijna de helft van de onderzochte vogels testte positief op het virus (4/10). Roofvogels zijn over het algemeen vatbaarder voor infectie omdat ze vaak jagen op met vogelgriep besmette prooidieren. Voor de torenvalk is dit echter een nieuwe en relevante bevinding, omdat deze soort voornamelijk veldmuizen eet. Knaagdieren, zoals de veldmuis, zijn geen bekende dragers van vogelgriep. Daarom lijkt het erop dat torenvalken besmet raken doordat ze met vogelgriep besmette vogels eten. Dit is ook een aanwijzing dat torenvalken afhankelijker zijn van vogelprooien dan eerst werd gedacht.
De slechtvalk
In 2025 was vogelgriep opnieuw een belangrijke doodsoorzaak voor de slechtvalk. Van de drie onderzochte vogels, testten 2 positief voor vogelgriep. Het was al bekend dat de slechtvalk vatbaar is om ernstig ziek te worden en zelfs te overlijden na een vogelgriepinfectie (zie bericht op Nature today).
Een nieuw onderzoek met de voorspelling over de slechtvalken in Nederland laat zien dat vogelgriep grote en langdurige demografische gevolgen kan hebben op de populatie. Dat betekent dat het wel tien jaar kan duren voordat het aantal broedende slechtvalken weer hersteld is tot bijna hetzelfde niveau als vóór de uitbraak. Uiteindelijk zal hun aantal waarschijnlijk stabiliseren op ongeveer 21% van de oorspronkelijke omvang. (Badia et al., 2025)
Referentie
Badia-Boher, J. A., Schaub, M., Mollet, M., van Geneijgen, P., van der Jeugd, H. P., Caliendo, V., & Kéry, M. (2025). Evaluating the demographic impacts of the highly pathogenic avian influenza panzootic. Journal of Applied Ecology, 00, e70234. https://doi.org/10.1111/1365-2664.70234
