Wees alert op Afrikaanse varkenspest bij wilde zwijnen



Foto: Bas Worm

Afrikaanse varkenspest (AVP) is een besmettelijke virusziekte die voorkomt bij varkens en wilde zwijnen. Het virus komt van origine uit Afrika. Het is ongevaarlijk voor mensen, maar wel dodelijk voor wilde zwijnen en gehouden varkens. De ziekte is al decennia in Sardinië aanwezig. In 2007 is deze virusziekte in Georgië opgedoken en sindsdien heeft de ziekte zich wijdverspreid op de Kaukasus, Rusland en centraal Europa. De ziekte bereikte in 2014 Polen en vervolgens ook de Baltische Staten. Recent is AVP ook vastgesteld in Tsjechië en Roemenië (2017) en Hongarije (2018). De vrees is, ook in Nederland, dat Afrikaanse varkenspest zich verder zal verspreiden in de Europese Unie, wat grote gevolgen kan hebben voor de Europese populaties wilde zwijnen en de varkenssector.

Verspreiding

Figuur: Federal Food Safety and Veterinary Office (FSVO), Bern, Zwitserland

Bij de eerste gevallen in de Oost-Europese landen werd gedacht dat AVP onder wilde zwijnen zou verdwijnen als het bij de gehouden varkens onder controle was. Inmiddels lijkt de ziekte zich echter onder bepaalde omstandigheden in wilde zwijnen populaties in stand te kunnen houden. De uitbreiding van de Afrikaanse varkenspest in Europa vindt op dit moment op twee manieren plaats. Enerzijds de ‘natuurlijke verspreiding’ via wilde zwijnen waarbij het virus wordt overgedragen van populatie naar populatie door onderling contact tussen besmette en niet besmette dieren. Anderzijds zijn er voorbeelden (Tsjechië, Hongarije) waarbij op honderden kilometers afstand van besmette populaties de ziekte plots wordt aangetroffen. In die gevallen, zogenaamde punt introducties, is het zeer waarschijnlijk dat het virus is versleept door mensen: bijvoorbeeld door middel van een broodje worst, via vuile laarzen, delen van karkassen van geschoten wilde zwijnen of op een andere wijze. Dit kan gemakkelijk gebeuren omdat het virus heel lang besmettelijk blijft.

Bijeenkomst

Om de bestaande kennis te delen en om het bewustzijn over de risico’s van AVP te bevorderen, hebben het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) en de Zoogdiervereniging op 13 juni jl. een kennisbijeenkomst gehouden over de Afrikaanse varkenspest op de Faculteit Diergeneeskunde. Op deze bijeenkomst waren vertegenwoordigers uit de jachtwereld, de varkenshouderij, beleid (provincies & ministerie van LNV), onderzoek en terreinbeheer aanwezig. De aanwezigen zijn geïnformeerd over de laatste stand van zaken (zie link naar presentaties onderaan bericht) en hebben hun kennis en ervaringen met elkaar gedeeld.

Conclusie

Foto: Bas Worm

De conclusie was dat voor Nederland een natuurlijke introductie via wilde zwijnen voorlopig geen rol speelt, maar dat serieus rekening moet worden gehouden met de mogelijkheid van een punt introductie: het geïsoleerd opduiken van de ziekte in Nederland. In dat geval dienen snel maatregelen te worden genomen. Duidelijk is dat strikte hygiënemaatregelen enorm belangrijk zijn om verspreiding van het virus door mensen te voorkomen. De ervaringen uit Tsjechië laten zien dat een snelle signalering en snel ingrijpen belangrijk is, om zo het besmette gebied klein te houden en AVP onder controle te krijgen. De draaiboeken liggen klaar en de ‘mensen uit het veld’ moeten alert zijn op dode zwijnen die kenmerken vertonen van AVP. Een verdacht geval moet worden gemeld bij de NVWA, andere dode wilde zwijnen kunnen worden gemeld op www.dwhc.nl . Vroegtijdige signalering van Afrikaanse varkenspest is vooralsnog het belangrijkste om de impact, als het opduikt, zo klein mogelijk te houden.

Kijk voor meer informatie op

DWHC: [https://www.dwhc.nl/ziekten/afrikaanse-varkenspest/]

Zoogdiervereniging: Zoogdierdigitaal_29-1 (2021 online niet beschikbaar)

KNJV [https://www.jagersvereniging.nl/jagen/ecologie/afrikaanse-varkenspest/]

WBVR: [https://www.wur.nl/nl/show/Afrikaanse-varkenspest.htm]

NVWA: [https://www.nvwa.nl/onderwerpen/dierziekten/klassieke-varkenspest-kvp-en-afrikaanse-varkenspest-avp]

Europese commissie: [https://ec.europa.eu/food/animals/animal-diseases/control-measures/asf_en]

Presentaties bijeenkomst Afrikaanse varkenspest 13 juni 2018:

Tekst: Maurice La Haye (Zoogdiervereniging), Margriet Montizaan (DWHC), Jolianne Rijks (DWHC) en Wim Knol (KNJV)

Foto banner: Bas Worm